Turkish Journal of Physical Medicine and Rehabilitation 2004 , Vol 50 , Num 1

Aterosklerotik Risk Faktörlerinin Lomber Spinal Stenozun Klinik Bulgularına ve Prognoza Etkisi

Hidayet Sarı 1 ,Saliha Aydın Tangürek 2 ,Burak Tangürek 3 ,Günay Can 4
1 İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye
2 İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı, İstanbul
3 Siyami Ersek Göğüs ve Kalp Damar Cerrahisi Merkezi, İstanbul
4 İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Halk ve Çevre Sağlığı Anabilim Dalı, İstanbul

Çalışmamızda lomber spinal stenoz (LSS) ile diabetes mellitus (DM), hipertansiyon (HT), hiperkolesterolemi (HK) gibi aterosklerotik risk faktörleri ve aterosklerotik damar hastalığı (ASDH) arasındaki klinik ilişkileri ve bu durumların konservatif tedavi sonuçlarına etkisini araştırdık. 38 LSS’lu hastanın anamnezleri (DM, HT, HK, ASDH, ilaç kullanımları, ağrı sorgulaması, nörojenik klodikasyon şikayetlerinin sorgulaması) alındı; başlangıçta ve tedavi sonrasında fizik muayeneleri (yürüme mesafeleri, lomber bölge muayenesi, damar muayenesi) ; laboratuvar ve radyolojik tetkikleri yapıldı. Hastalara 15 seans fizik tedavi uygulandı. Tedavi öncesinde; ASDH olanlarda, olmayanlara göre yürüme mesafeleri daha kısa ve nörojenik şikayetleri daha fazla bulundu (p< 0,05). Tedavi sonrasında, HT ve abdominal aorta ve iliak arterlerinde ASDH olanlarda olmayanlara göre yürüme mesafeleri daha kısa; ASDH olanların nörojenik klodikason şikayetleri olmayanlara göre daha fazlaydı (p< 0,05). Ağrı şiddetleri yönünden fark bulunamadı. DM ve HK olanlarla olmayanlar arasında hem tedavi öncesi hem de tedavi sonrası değerlendirmelerde anlamlı bir fark bulunamadı (p>0,05). Sonuç olarak; LSS’da, HT ve ASDH varlığı tedaviye yanıtı olumsuz etkilemektedir. HK ve DM da ASDH riski taşıdıklarından, dolaylı olarak risk oluştururlar. Bu verilerle uyumlu olarak, ASDH  ve atreosklerotik risk faktörleri varlığı LSS’lu hastalarda başlangıç şikayetlerine ve konservatif tedavi sonuçlarına olumsuz etki yapmaktadır. LSS tedavisine bu hastalıkların tedavisinin de eklenmesi uygundur

Keywords : Lomber spinal stenoz, diabetes mellitus, hipertansiyon , hiperkolesterolemi, aterosklerotik damar hastalığı, konservatif tedavi.